365bet

Essay name: Purana Bulletin

Author:
Affiliation: University of Kerala / Faculty of Oriental Studies

The "Purana Bulletin" is an academic journal published in India. The journal focuses on the study of Puranas, which are a genre of ancient Indian literature encompassing mythological stories, traditions, and philosophical teachings. They represent Hindu scriptures in Sanskrit and cover a wide range of subjects.

Purana, Volume 6, Part 1 (1964)

Page:

133 (of 135)


External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)


Download the PDF file of the original publication


Warning! Page nr. 133 has not been proofread.

258
पुराणम� - [purāṇam - ] ʱĀ
प्रियव्रतोत्तानपाद�
[ [ⲹٴdzٳԲ岹
[
]
Vol. VI., No. 1
Jan., 1964]
मनुस्तस्यामजीजनत् �
धर्मस्� चतुर� कन्य� सूनृता ना� भावि (मि) नी � � �
उत्तानपा� ( � दात्) तनया ( � यान्) प्रा� मन्थरगामिनी �
अपश्यन्ती (अपस्यतिः) वपुस्मन्तः (अपस्यन्त�) कीर्तिमान्
ध्रु� एव � � १० �
प्रजापति� �
उत्तानपादो ऽजनयत्
सूनृताया�
ध्रुवो वस� (वर्ष) सहस्राणि त्रीणि कृत्वा तप� पुरा � ११�
दिव्यमायतन� ( � मा� तत�) स्थानमनन्त� ब्रह्मणो वरम् �
तमेव पुरत� कृत्वा ध्रुवं सप्तर्षय� स्थिता� � १२�
धन्य� सा या मनोः कन्य� ध्रुवा (त्) शिष्� मजीजनत् �
अग्निकल्पा ( � न्या) हूस्वच्छाय� (तु सुच्छाया) [manustasyāmajījanat |
dharmasya caturā kanyā sūnṛtā nāma bhāvi (mi) nī || 9 ||
uttānapāda ( 0 dāt) tanayā ( 0 yān) prāpa mantharagāminī |
apaśyantī (apasyati�) vapusmanta� (apasyanta�) kīrtimān
dhruva eva ca || 10 ||
prajāpati� |
uttānapādo 'janayat
ūṛt�
dhruvo vasu (varṣa) sahasrāṇi trīṇi ṛtvā tapa� purā || 11||
divyamāyatana� ( 0 māpa tata�) sthānamananta� brahmaṇo varam |
tameva purata� ṛtvā dhruva� saptarṣaya� sthitā� || 12||
dhanyā sā yā mano� kanyā dhruvā (t) śiṣṭa majījanat |
agnikalpā ( 0 nyā) hūsvacchāyā (tu ܳ)
]
'
शिष्टादाधातु (धत्त) वै सुतान् � १३ �
विप्रं रिपुञ्जय� वृत्तं वृकण� वृकतेजसम� �
चा (�) क्षुषं ब्रह्मदौहित्र्या� वैरि (�) ण्या� � रिपुञ्जय� � १४�
वीरणस्यात्मजायां तु चक्षुषैवम् (चक्षुर्मनुम् ) अजीजनत् �
१०
मनुर्व� राजकन्याया� नदुषायां (नड्वलाया�) � चाक्षुषः � १५ �
जनयामा� तनया� (०यान�) दशपुत्रानकल्मषान� �
उरुः पुरः शतद्युम्नस्तपस्वी सत्यवाक् कविः � १६�
अग्निष्णुर (०ष्टुद) तिरा� (त्�) श्� सुद्युम्नश्चापराजितः �
अभिमन्युश्� दशमो नदुषायां (नड्वलायाम्) अजाय� � १७�
�.
अत्र द्वितीयान्तः पाठोऽपेक्ष्यते �
�.
विष्णौ (�.१३. � ) [śiṣṭādādhātu (dhatta) vai sutān || 13 ||
vipra� ripuñjaya� vṛtta� vṛkaṇa� vṛkatejasam |
cā (ca) kṣuṣa� brahmadauhitryā� vairi (ra) ṇyā� sa ripuñjaya� || 14||
vīraṇasyātmajāyā� tu cakṣuṣaivam (cakṣurmanum ) ajījanat |
10
manurve rājakanyāyā� naduṣāyā� (Բḍvyā�) sa cākṣuṣa� || 15 ||
janayāmāsa tanayā� (0yānū) daśaputrānakalmaṣān |
uru� pura� śatadyumnastapasvī satyavāk kavi� || 16||
agniṣṇura (0ṣṭuda) tirāta (tra) śca sudyumnaścāparājita� |
abhimanyuśca daśamo naduṣāyā� (Բḍvyām) ajāyata || 17||
4.
atra dvitīyānta� pāṭho'pekṣyate |
5.
viṣṇau (1.13. 1 )
]
'शिष्टिम् [śṣṭ] '
�. विष्णौ [|
6. viṣṇau
]
'सुच्छाया [ܳ] '
�. विष्णौ [7. viṣṇau ] 'शिष्टेराधत्त सुच्छाया [śiṣṭerādhatta ܳ] '
ना� ग्राह्यम� �
अस्य� वीरणस्यापत्यत्वे� कथनात् [|
nāma grāhyam |
asyā vīraṇasyāpatyatvena kathanāt
]
'वैरणी [ṇ�] ' इत्येव
विष्णावप� [ityeva
ṣṇ屹辱
]
'विप्रं �
अन्यत्� [vipra� |
anyatra
]
'कृ [] ' 'रिपु� [] ' इत� बहुध�
�.
�. �. [iti bahudhā
6.
ā. ma.
]
'वोरिया� [ǰ�] '
१०.
�. �. �. ४०, भागवते �.
गौ �. १३. �. सर्वत्रास्या
[|
10.
ā. ma. 4. 40, bhāgavate 4.
gau 1. 13. 4. sarvatrāsyā
]
'नड्वला [Բḍv] ' इत्येव ना� दृश्यत� �
स्वल्पमत्स्यपुराणम�
उरुस्त्वननयत्पुत्रान� � चा (घड�)ग्नेयी तु सुप्रभान� �
[ityeva nāma dṛśyate |
貹ٲⲹܰṇa
urustvananayatputrān sa cā (ghaḍ�)gneyī tu suprabhān |
]
99 259
अंशु सुमनसं स्वाति� क्रतुमग्निरसोऽम्बुजम� (� मङ्गिरसं गयम् ) � १८ �
पितृकन्य� सुनीथा तु वेनं वंशा (अंशा [aṃśu sumanasa� svāti� kratumagniraso'mbujam (0 maṅgirasa� gayam ) || 18 ||
pitṛkanyā sunīthā tu vena� vaṃś� (aṃś�
]
?) दजीजनत् �
वेनमन्यासितं (०न्यायिन�) विप्रा अमर्दन� तत्करादभूत� � १९�
पृथुनामा महातेजाः � पुत्रौ द्वावनीजनत् �
१२ अन्तर्धानं (नः) सुमारीचं (हविर्धान�) शिखण्डिन्यामजीजनत् � २० �
हविर्धानात्पडाग्नेयो वृपलान� ( धिषण�) जनयत� सुतान् �
[dajījanat |
venamanyāsita� (0nyāyina�) viprā amardan tatkarādabhūt || 19||
pṛthunāmā mahātejā� sa putrau dvāvanījanat |
12 antardhāna� (na�) sumārīca� (havirdhāna�) śikhaṇḍinyāmajījanat || 20 ||
havirdhānātpaḍāgneyo vṛpalān ( dhiṣaṇ�) janayat sutān |
]
13 प्राचीनवर्हिपं सार्धं यम� शक्र मरुं बलम् ॥२१॥
प्राचीनवर्हिर्भगवान् महानासीत् प्रजापति� �
[prācīnavarhipa� sārdha� yama� śakra maru� balam ||21||
prācīnavarhirbhagavān mahānāsīt prajāpati� |
]
" हविर्धानात� (हाविर्धानि�) प्राजायन्त (प्रज� ये� )
नवमं (बहवः ) संप्रकीर्तिता� (संप्रवर्तिता�) � २२ �
सुवर्णायां तु सामुद्र्या� दशाधत्� सुतान् प्रभुः �
सर्व� प्राचेतस� राजन� धनुर्वेदस्� पारगाः � २३�
तत्रापारक्षिता (तत्तपो ऽरक्षितं [havirdhānāt (hāvirdhāni�) prājāyanta (prajā yena )
navama� (bahava� ) saṃprakīrtitā� (saṃpravartitā�) || 22 ||
suvarṇāyā� tu sāmudryā� daśādhatta sutān prabhu� |
sarve prācetaso rājan dhanurvedasya pāragā� || 23||
tatrāpārakṣitā (tattapo 'rakṣita�
]
?) धृत्या (वृक्षा� [dhṛtyā (vṛkṣāḥ ] ?)
(तत्तपोऽरक्षितं

चतुर्लोक (वर्लोक� [ٲٳٲ'ṣiٲ�
|
caturloka (varloka�
]
?) समन्तत� � [samantata� | ] "
वेदावेदाश्� (तदादेशाच्च) तानग्निरदहदर� (द्रब� [vedāvedāśca (tadādeśācca) tānagniradahadari (drabi ] ?) नन्द� ||२४||
११. विष्णौ, भोगवते � [nandana ||24||
11. viṣṇau, bhogavate ca
]
'अङ्ग� [ṅg�] '
१२. विष्णौ �. १४. १६ भागवते �. २४.
१३. �. �. �. ४५� विष्णौ �. १४. �.
१४.
१५.
�. �. �. ४६� विष्णो �. १४. � [|
12. viṣṇau 1. 14. 16 bhāgavate 4. 24.
13. ā. ma. 4. 45� viṣṇau 1. 14. 2.
14.
15.
ā. ma. 4. 466 viṣṇo 1. 14. 3
]
; भागवते �. २४, �, १३.
अत्र सूचिताना� पाठानामाधारविषये दृश्यतां विष्णौ �. १५� �-� -
तपश्चरत्सु पृथिवो� प्रचेतस्तु महीरुहा� �
अरक्ष्यमाणामावनु� बभूवाथ प्रजाक्षयः �
नाशकन् मरुत� वातु� वृतं खमभवद् द्रुमै� �
दशवर्षसहस्राणि � शेकु� चेष्टितु� प्रजाः �
तान् दृष्ट्वा जलनिष्क्रान्ता� सर्व� क्रुद्धा� प्रचेतसः �
मुखेभ्यो वायुमग्न� � तेऽसृजन् जातमन्यव� �
उन्मुहान� तान् वृक्षान् कृत्वा वायुरशोषयत� �
तानग्निरदद्धोरस्तत्राभूद� द्रुमसंक्षयः �
भागवते � �. ३०. ४४-४८, �. �-१६.
[bhāgavate 4. 24, 6, 13.
atra sūcitānā� pāṭhānāmādhāraviṣaye dṛśyatā� viṣṇau 1. 150 1-4 -
tapaścaratsu pṛthivo� pracetastu mahīruhā� |
arakṣyamāṇāmāvanu� babhūvātha prajākṣaya� ||
nāśakan maruto vātu� vṛta� khamabhavad drumai� |
daśavarṣasahasrāṇi na śeku� ceṣṭitu� prajā� ||
tān dṛṣṭvā jalaniṣkrāntā� sarve kruddhā� pracetasa� |
mukhebhyo vāyumagni ca te'sṛjan jātamanyava� ||
unmuhānatha tān vṛkṣān ṛtvā vāyuraśoṣayat |
tānagniradaddhorastatrābhūd drumasaṃkṣaya� ||
bhāgavate ca 4. 30. 44-48, 4. 4-16.
]

Let's grow together!

I humbly request your help to keep doing what I do best: provide the world with unbiased sources, definitions and images. Your donation direclty influences the quality and quantity of knowledge, wisdom and spiritual insight the world is exposed to.

Let's make the world a better place together!

Like what you read? Help to become even better: