Essay name: Bhasa (critical and historical study)
Author: A. D. Pusalker
This book studies Bhasa, the author of thirteen plays ascribed found in the Trivandrum Sanskrit Series. These works largely adhere to the rules of traditional Indian theatrics known as Natya-Shastra.
Page 511 of: Bhasa (critical and historical study)
511 (of 564)
External source: Shodhganga (Repository of Indian theses)
Download the PDF file of the original publication
APPENDIX II ]
ĀṢIմ
धर्म समाच� गुरु ( [dharma samācara guru ( ] ? कुरु ) स्वजनव्यपेक्षा�
यत्काङ्क्षित� मनसि सर्वमिहानुतिष्� | [kuru ) svajanavyapekṣāṃ
yatkāṅkṣita� manasi sarvamihānutiṣṭha | ] Dgh, St. 52. p. 70.
धर्म� प्रागे� चिन्त्यः सचिवमतिगति� प्रेक्षितव्य� स्वबुद्धया
प्रच्छाद्य� रागरोष� मृदुपरुषगुणौ कालयोगेन कार्यो� �
ज्ञेयं लोकानुवृत्तं परचरनयनैर्मण्डलं प्रेक्षितव्य�
रक्ष्य� यत्नादिहात्म� रणशिरस� पुनः सोऽप� नावेक्षितव्य� � [dharma� prāgeva cintya� sacivamatigati� prekṣitavyā svabuddhayā
pracchādyau rāgaroṣau mṛduparuṣaguṇau kālayogena kāryo� |
jñeya� lokānuvṛtta� paracaranayanairmaṇḍala� prekṣitavya�
rakṣyo yatnādihātmā raṇaśirasi puna� so'pi nāvekṣitavya� || ] Avi, I. 12, p. 13.
धिगयुक्तमनुशोचितुम� � [dhigayuktamanuśocitum | ] Karma, p. 82.
धिगस्त� खल� दारिद्र्यमनिर्वेदं � यौवनम् �
यदिद� दारुणं कर्म निन्दामि � करोम� � � [dhigastu khalu dāridryamanirveda� ca yauvanam |
yadida� dāruṇa� karma nindāmi ca karomi ca || ] Cār, III. 14. p. 78.
� � दहति � कश्चित� सन्निकृष्ट� रणाग्निः � [na ca dahati na kaścit sannikṛṣṭo raṇāgni� | ] Pañc, II. 15. p. 61.
� तथ� रत्नमासाद्� सुजन� परितुष्यति �
यथ� � तद्गताकाले पात्रे दत्त्व� प्रहृष्यति � [na tathā ratnamāsādya sujana� parituṣyati |
yathā ca tadgatākāle pātre dattvā prahṛṣyati || ] Avi, IV. 14, p. 65.
� तु कुलविकलाना� वर्तते वृत्तशुद्धिः � [na tu kulavikalānā� vartate vṛttaśuddhi� | ] Avi, II. 5, p. 21.
...
� तु दीनं वीरो निहन्त� समरेषु � [na tu dīna� vīro nihanti samareṣu | ] Ūru, St. 22, p. 94.
� त्वे� हि कदाचिज्ज्येष्ठस्� यवीयस� दाराभिमर्शनम� � [na tveva hi kadācijjyeṣṭhasya yavīyaso dārābhimarśanam | ] Abh, p. 13.
� न्याय्यं परदोषमभिधातुम् � [na nyāyya� paradoṣamabhidhātum | ] Prat, p. 78.
� पुष्पमोक्षणमर्हत� लत� � [na puṣpamokṣaṇamarhati latā | ] Cār, p. 21.
� पौरुषं वै परदूषणीयं � चेद्विसंवादमुपैत� दैवम� � [na pauruṣa� vai paradūṣaṇīya� na cedvisaṃvādamupaiti daivam | ] Av, II. 8, p. 27.
� भृत्यदूषणीया राजानः � स्वामिनो हि स्वाम्यममात्यानाम् � [na bhṛtyadūṣaṇīyā rājāna� | svāmino hi svāmyamamātyānām | ] Avi, p. 11.
नर� प्रत्युपकारार्थी विपत्त� लभते फलम् | [nara� pratyupakārārthī vipattau labhate phalam | ] Car, IV. 7, p. 102.
� विस्तरार्हाण� विप्रियाणि � [na vistarārhāṇi vipriyāṇi | ] Pañc, p. 54.
नव� शराव� सलिलैः सुपूर्� सुसंस्कृतं दर्भकृतोत्तरीयम� �
तत्तस्� मा भून्नरकं � गच्छेद्य� भर्तृपिण्डस्� कृते � युध्येत् � [nava� śarāva� salilai� supūrṇa susaṃskṛta� darbhakṛtottarīyam |
tattasya mā bhūnnaraka� sa gacchedyo bhartṛpiṇḍasya kṛte na yudhyet || ] Pratijñā, IV. 3,
� व्याघ्रं मृगशिशवः प्रधर्षयन्ति � [na vyāghra� mṛgaśiśava� pradharṣayanti | ] Prat, V. 11, p. 106.
� शक्य� खल� विषमस्यै� पुरुषै राजबलाधानं कर्तुम� | [na śakya� khalu viṣamasyai� puruṣai rājabalādhāna� kartum | ] ru, p. 91.
� शक्य� मन� जेतुम् � [na śakya� mano jetum | ] Avi, p. 19.
� शक्य� लोकस्याधिष्ठानभूतं कृतान्तं वञ्चयितुम् | [na śakya� lokasyādhiṣṭhānabhūta� kṛtānta� vañcayitum | ] Bal, p. 12.
� हि � परिपाल्य� युवतयः � [na hi na paripālyā yuvataya� | ] Pratijñā, II. 4. p. 49.
... � हि सिद्धवाक्य�-
न्युत्क्रम्य गच्छति विधि� सुपरीक्षितानि | [na hi siddhavākyā-
nyutkramya gacchati vidhi� suparīkṣitāni | ] Soapna, I. 11, p. 24.
� नारुह्� नागेन्द्रं वैजयन्ती निपात्यत� � [na nāruhya nāgendra� vaijayantī nipātyate | ] Pratijñā, IV. 20, p. 123.
निम्नस्थलोत्पादक� हि कालः � [nimnasthalotpādako hi kāla� | ] Prat, p. 125.
p. 111.
निर्दोषदृश्य� हि भवन्ति नार्यो यज्ञ� विवाहे व्यसने वन� � � [nirdoṣadṛśyā hi bhavanti nāryo yajñe vivāhe vyasane vane ca || ] Prat, I. 29,
p. 36.
निर्वे� एव खल्वनुक्तग्राहिण� स्वामिनमुपाश्रितस्� भृत्यजनस्य � [nirveda eva khalvanuktagrāhiṇa� svāminamupāśritasya bhṛtyajanasya | ] Abh, p. 40.
निर्वे� प्रत्यर्थिनी खल� प्रार्थन� � [nirveda pratyarthinī khalu prārthanā | ] Mv, p. 11.
निष्परिहार� व्यापद� � [niṣparihārā vyāpada� | ] Avi, p. 6.
निष्प्रतिवचनमृषिवचनम� | [niṣprativacanamṛṣivacanam | ] Avi, p. 103.
नीते रत्न� भाजन� को निरोधः � [nīte ratne bhājane ko nirodha� | ] Pratijñā, IV. 2, p. 117.
[19]
